Fryderyk Wilhelm Pretorius burmistrz Tykocina 1808

Pisałam już o konwersji Wojciecha Pretoriusa, która odbyła się w Tykocinie w 1731 r. Przywędrował on z pobliskiego, pruskiego Johanisburga i zamienił „luterańską herezję” na katolicyzm, prawdopodobnie z powodu ożenku z katoliczką z Tykocina.

Z prawej: Akt nr.1700, konwersji Adalberta Pretoriusa, narodowości Pruskiej, z 16 listopada 1731 r.

Około 1764 urodził się (w Tykocinie?) Fryderyk Wilhelm Pretorius, który z domu wyniósł nie tylko znajomość języka niemieckiego i polskiego, ale też dostał wykształcenie pozwalające na podjęcie pracy urzędnika.

***

Po trzecim rozbiorze Polski w 1795, Prusy zajęły Białystok, gdzie powstała siedziba władz departamentu białostockiego prowincji Prusy Nowowschodnie. Nowa administracja potrzebowała urzędników znających oba języki. Wtedy zatrudnił się Wilhelm Gloger jako translator regencji królewskiej i Fryderyk Wilhelm Pretorius, który w 1803 był sekretarzem kamery. Glogerowie poprosili wówczas Pretoriusa na chrzestnego swego syna urodzonego w Białymstoku. Oto treść aktu urodzenia Ludwika Glogera.

„ JW Panu Chrystianowi Wilhelmowi Gloger, małżonka Katarzyna Konstancja Keller, dnia 7 grudnia 1803 roku o godz. 7 rano, urodziła syna i ten dnia 21 tegoż miesiąca i roku ochrzczony przez ks. Andrzeja Sieńkowicza i nazwany został Ludwik Ignacy Ambroży. Rodzice chrzestni: JP Karol August Zenkier konsyliarz regencji i JP Anna Bodowa, JP Karol Zygmunt Grul konsyliarz regencji i JP Eheme, JP Maurycy Holland i JP Rozalia Błyszczakowska, JP Fryderyk Wilhelm Pretorius sekretarz kamery i JP Klara Gabert”.*

W październiku 1806, Napoleon rozbił armię pruską. W czerwcu 1807, dwaj cesarze spotkali się w Tylży, by zawrzeć pokój. Wówczas z byłego zaboru pruskiego odcięto część Podlasia i przyłączono do Rosji, tworząc obwód białostocki. Po utworzeniu Księstwa Warszawskiego urzędnicy administracji pruskiej z Białegostoku, musieli zdecydować gdzie chcą dalej żyć. Wielu z nich przeniosło się do Księstwa i spolszczyło. Tak stało się z Glogerami i ich znajomym Pretoriusem. Przenieśli się do Polski, która zaczynała się za Narwią w Tykocinie. W 1808 Wilhelm Gloger został tykocińskim celnikiem (o czym świadczy akt ur. w Tykocinie bliźniąt Józefa i Józefy Glogerów), a Wilhelm Pretorius został pocztmistrzem i burmistrzem Tykocina.

***

Znalazłam Wilhelma Pretoriusa w dokumentach:

1. Korespondencji burmistrza z rektorem szkoły podwydziałowej w Tykocinie.

2. Z dysertacji Małgorzaty Choińskiej:

” W 1820 r. poczta mieściła się w budynku, w którym mieszkał burmistrz. Było tak najprawdopodobniej dlatego, że burmistrz był zarazem odpowiedzialny za prowadzenie poczty i mieściła się ona w jego domu. 29 III 1825 r. zmarł Fryderyk Wilhelm Protoriusz, „ekspedytor poczty stacji tykocińskiej i burmistrz miasta Tykocina”.**

Dom w którym znajdowała się poczta.

3. W akcie małżeństwa zawartego w Zawadach Kościelnych w listopadzie 1824 roku, gdzie Fryderyk Wilhelm Pretorius występuje jako urzędnik pocztowy lat 60 mający.